Je bent nu ongeveer een jaar betrokken bij het ANE. Hoe bevalt het?
Het is heel dynamisch. Het Amsterdams Netwerk Ervaringskennis, ook wel ANE, is een netwerk in ontwikkeling. En dat is spannend. Heel veel dingen zijn nieuw waardoor het samen uitvinden is hoe dingen aan te pakken. Soms maken we grote stappen vooruit en we moeten ook wel eens een stapje terug doen. Maar het idee dat we bezig zijn om de inzet van ervaringskennis in Amsterdam sterker en duurzamer te maken voelt erg goed.
Je maakt me nieuwsgierig kun je iets meer vertellen over wat het ANE zoal doet?
De gemeente Amsterdam heeft de ambitie om de inzet van ervaringskennis in Amsterdam te versterken en verder te ontwikkelen. Zij heeft hiervoor ambtenaar Berend de Groote gevraagd iets op te zetten, iets te organiseren om deze ambitie te verwezenlijken. Nu na twee jaar staat er de coöperatie ANE. Met een nieuwsbrief die naar een kleine 600 mensen gaat. Met zes themagroepen (kringen) en een duidelijke visie. We hebben veel ambitie maar relatief weinig middelen zoals geld en mensen. Dan moet je soms keuzes maken omdat je niet alles kan doen. Op dit moment zie je dat er veel verschillende partijen zijn die iets met ervaringsdeskundigheid doen. Neem bijvoorbeeld de opleidingen voor ervaringsdeskundigen die al in teams in de praktijk werken. Daar zijn er nu een aantal van die nog los van elkaar worden georganiseerd. Hun eigen subsidies aanvragen, hun eigen leerwegen in elkaar zetten en zelf (potentiële) ervaringsdeskundigen werven. Wij proberen deze initiatieven bij elkaar te brengen zodat ze niet allemaal zelf het wiel hoeven uit te vinden en ook meer met één stem spreken. Dat voorkomt verwarring en versplintering en komt het geheel ten goede! Een ander voorbeeld van wat wij doen betreft de Kring ‘Buurtteams bondgenoten’. Wij hebben van de gemeente de opdracht gekregen om ervaringsdeskundigheid in de nieuwe buurtteamorganisaties te ontwikkelen. Hiervoor organiseren wij momenteel een stadsbrede vakgroep Ervaringsdeskundigheid. Deze vakgroep komt regelmatig samen en onder andere met behulp van intervisie dragen we zo bij aan de vakontwikkeling van ervaringsdeskundigheid.
Hoe ben jij als ervaringsdeskundige gaan werken?
Een paar jaar geleden zag het er voor mij heel anders uit. Ik was behoorlijk depressief en zat zonder werk en zonder toekomstbeeld thuis. Ik was wel als vrijwilliger actief bij mij in de buurt. Op een gegeven moment kreeg ik in het kader van een re-integratietraject het aanbod om een opleiding tot ervaringsdeskundige te doen. Ik had immers veel ervaringskennis: Ik kom zelf uit de generatiearmoede. Ik weet wat het is schulden te hebben en ik weet wat het is om mishandeld te worden. De gemeente wilde deze 3-jarige opleiding tot ervaringsdeskundige betalen. Die kans heb ik toen met beide handen aangegrepen. Ik heb de opleiding bij COEVA (Coöperatieve Opleiding voor Ervaringsdeskundigen in Armoede en Sociale Uitsluiting) gedaan. Nu kun je opleiding terugvinden onder de naam van Edasu. En kijk waar ik nu sta. Ik heb een vast contract bij de gemeente Haarlem als ervaringsdeskundige, ik heb een gave opdracht bij FNO Zorg voor Kansen (fonds voor kwetsbare groepen), doe van alles bij het ANE en wordt door andere organisaties gevraagd om mee te helpen.
Wat doe jij zoal bij het ANE?
Het is heel divers. Ik houd mij onder andere bezig met het aanvragen van subsidie(s). Ook ben ik al een paar keer aangeschoven bij het overleg met de ambtenaren van de gemeente Amsterdam die iets met ervaringskennis willen. Elke maand (voorheen elke week) schuif ik aan bij het kartrekkersoverleg waarbij we de voortgang van de ANE en de kringen bespreken. En soms leid ik een college of een grote ANE bijeenkomst.
Wat verdient een ervaringsdeskundige?
Ervaringsdeskundigen hebben vaak geen of weinig schooldiploma’s waardoor ze het moeten doen met een vrijwilligersvergoeding of minimum loon. Gelukkig zijn er steeds meer bedrijven en organisaties die niet vragen naar bijvoorbeeld HBO diploma’s maar naar een bepaald werk- en denkniveau. Kan jij qua ontwikkeling mee komen? Ik heb niet de diploma’s maar kan wel op HBO niveau meekomen. Mijn salaris bij de gemeente is nog niet op HBO niveau, maar daar wel enigszins op afgestemd. En met mijn verschillende andere klussen heb ik opgeteld een prima inkomen.
Het fenomeen ‘ervaringsdeskundige’ is nog lang niet bij alle organisaties bekend. Wat zou je willen zeggen tegen organisaties en ervaringsdeskundigen die moeite hebben met de inbedding van de functie van ervaringsdeskundige?
Bij een eerste plek waar ik terecht kwam ging het ook niet helemaal lekker. Ik had geen idee hoe ik mijn ervaringskennis kon inzetten. En bij mijn collega’s leefden vragen als: Kan je iemand zonder diploma’s wel bij een beleidsafdeling plaatsen? Is haar niveau wel hoog genoeg? Waar liggen haar grenzen? Ik sprak ook een hele andere taal, de taal van de straat. En als enige ervaringsdeskundige moet je sterk in je schoenen staan om alle twijfels bij je collega’s weg te nemen. Ik ben toen naar een andere plek gegaan. Daar kreeg ik een manager die sterk in mij gelooft. Dat geeft rugdekking. Hij zorgde ervoor dat ik bij overleggen terecht kwam. Dat ik mee kon denken. Mee kon praten. Toen ging het lopen. Ik zou willen zeggen tegen afdelingen/teams die ook ervaringskennis willen benutten: neem het serieus, accepteer dat je het soms even niet weet en neem de tijd om samen een nieuwe werkwijze te ontwikkelen. En je kunt altijd hulp vragen bij anderen of bijvoorbeeld bij het Amsterdams Netwerk Ervaringskennis (ANE), waar zeer ervaren ervaringsdeskundigen aangesloten zijn.
Is er een sleutel moment in jouw leven geweest waarvan je nu zegt: ik heb mezelf overwonnen? Nu heb ik die switch kunnen maken. Niet meer naar het verleden te kijken. Op eigen benen te staan.
Het begon met loskomen van mijn verleden. Me niet meer schuldig voelen naar bijvoorbeeld mijn ouders toe. Dat ik het uitsprak dat ik in armoede ben opgegroeid. Mijzelf kwetsbaar opstellen hoe lastig dat soms ook was. Want ik stelde me nooit kwetsbaar op. Ik had een torenhoge muur. Kijk eens hoe sterk Marcella is? En niemand komt daar doorheen. Heel defensief. Die heb ik op een gegeven moment laten vallen. Ook door het te benoemen. En vooral ook mijn motivatie: mensen niet te laten meemaken wat ik heb meegemaakt. Ik ben er van overtuigd dat veel mensen hetzelfde kunnen bereiken als ik, als er maar naar je geluisterd wordt en je er zelf hard voor werkt.