We willen je als betrokkene bij de ontwikkeling van ervaringskennis en ervaringsdeskundigheid van harte uitnodigen voor de aftrap van KEES. Wij zijn de initiatiefgroep die wil zorgen dat er een landelijke KEES-prijs komt: een Keurmerkprijs voor Ervaringskennis, Ervaringsdeskundigheid en Systeemcorrectie.
Waarom? Ons valt op dat ervaringskennis en ervaringsdeskundigheid een vlucht hebben genomen, maar ook dat waar die begrippen naar verwijzen in de praktijk alle kanten uit schiet en verwatert.
Dat probleem willen we te lijf gaan door mooie voorbeelden van praktijken te verzamelen waarin sprake is van systeemcorrectie. De mooiste willen we in het zonnetje zetten met de KEES-prijs.
Op 15 december maken we tijdens onze netwerkbijeenkomst een start met het verzamelen van nominaties voor de prijs. We nodigen je uit te komen vertellen over mooie praktijken waar je bij betrokken bent en je te laten inspireren door succesverhalen van anderen. Deze bijeenkomst begint om 12 uur tot 17 uur, waarna informeel wordt afgesloten met een borrel en hapjes.
Initiatiefgroep KEES
Wat is KEES?
Op 15 december maken we een start met het verzamelen van nominaties voor de prijs. We nodigen je uit te komen vertellen over mooie praktijken waar je bij betrokken bent en je te laten inspireren door succesverhalen van anderen.
Vrijwel iedere volwassene die als kind onnodig leed heeft gekend, heeft een verhaal van iemand wiens vriendelijkheid, tederheid en bezorgdheid het gevoel van veiligheid herstelde. In: Alles over liefde (bell hooks).
Het Amsterdams Netwerk Ervaringskennis (ANE) is zes jaar geleden opgericht om dragers van ervaringskennis die als ‘ervaringsdeskundigen’ werken in praktijken van welzijn en zorg, maar ook in opleiding, training en onderzoek, en bij de overheid, met elkaar te verbinden en te ondersteunen. Dat zijn allereerst mensen die in en rond Amsterdam werken, maar die, zoals dat bij een netwerk gaat, zich gaandeweg hebben verbonden met dragers van ervaringskennis elders. Uit dit verbond is een initiatiefgroep ontstaan die het hoog tijd vindt voor KEES: een Keurmerkprijs voor Ervaringskennis, Ervaringsdeskundigheid en Systeemcorrectie.
Aan welke condities denken we bij het nomineren van praktijken?
Het gaat over praktijken waarin ervaringsdeskundigen met vriendelijkheid, tederheid en bezorgdheid het verschil maken, zoals herstel van het gevoel van veiligheid bij henzelf en bij anderen. Dat gebeurt op voet van gelijkheid met bewoners en professionals, waarbij zij zich gesteund weten door een cultuur van vertrouwen en optimisme, door een werkomgeving met een inclusieve rolverdeling in taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden en met – waar sprake is van betaald werk – een duidelijk carrièreperspectief, gegarandeerd door leiderschap dat de hiermee corresponderende visie op leren en ontwikkelen helpt te versterken en uit te bouwen (positionering, samenspel in opleiding, training, supervisie, intervisie, reflectie, steun, uitdaging).
Zulke condities blijven vaak onderbelicht in de verschillende definities van ervaringskennis en ervaringsdeskundige. De Vereniging van Ervaringsdeskundigen heeft het over ‘iemand die op basis van persoonlijke en collectieve ervaringskennis in staat is deze kennis, in welke vorm dan ook, door te geven aan anderen.’
Dus: iedereen heeft ervaringen maar niet iedereen heeft ervaringskennis, laat staan collectieve ervaringskennis. En van die groep is niet iedereen een ervaringsdeskundige. Hoe dat precies zit blijft een raadsel.
- Sommigen proberen het bijzondere van ervaringsdeskundigen in een opsomming van rollen te vangen. Zoals: ondersteuner, coach of maatje, of beleidsbeïnvloeder, deskundigheidsbevorderaar, onderzoeker of initiator van vernieuwing.
- Anderen proberen het verschil tussen ervaring en ervaringskennis met voorbeelden te verduidelijken. Zoals: de ervaringsdeskundige heeft voldoende afstand van de eigen ervaringen en realiseert zich dat de eigen ervaringen niet automatisch de oplossing voor de ander hoeven te zijn.
- Of: ervaringsdeskundigen putten niet alleen uit hun eigen verhaal, maar ook uit de verhalen van anderen. Daarnaast maken zij gebruik van andere kennisbronnen, zoals wetenschappelijke en professionele kennis.
- Of: ervaringsdeskundigen dragen waarden uit, zoals gelijkwaardigheid en inclusie.
Deze verre van sluitende ordening werpt niet echt een dam op tegen het verwateren van ervaringskennis en ervaringsdeskundigheid en tegen hun inkapseling in het systeem. En evenmin versterkt het de eigen definitiemacht.
Daarom: KEES
KEES wil ervaringskennis en ervaringsdeskundigheid verder ontwikkelen, zowel hun theoretische onderbouwing als hun praktische weerbaarheid. Het wil ruimte creëren voor kwaliteitsborging, reflectie en verandering en waken voor bureaucratisering. Daartoe wil KEES het ijkpunt systeemcorrectie prominenter maken. Dat krijgt nu in de profilering te weinig aandacht.
De S van KEES
Systeemcorrecties van KEES gaan bij voorbeeld over:
- Wat doen ED’ers meer dan alleen ondersteunen of hulpverlenen?
- Hoe zetten ze ervaringskennis structureel in (niet incidenteel of symbolisch)?
- Hoe doorbreken ze blinde vlekken en patronen van uitsluiting in systemen?
- Hoe dragen ze bij aan vertrouwen, menselijkheid en rechtvaardigheid?
- Hoe beschermen ze zich tegen inlijving of instrumentalisering?
- Hoe garanderen ze ruimte voor kritische stemmen?
- Hoe wordt hun participatie verankerd (in beleid, uitvoering en rechtspositie)?
Van dat ontwikkelingsgerichte is het keurmerk zelf ook een symbool. KEES wordt jaarlijks onderworpen aan een peerreview die door ANE wordt georganiseerd. Elke vijf jaar organiseert zij een feestelijke bijeenkomst over: wat is veranderd, wat is er geleerd, wat is verankerd in regels en wetten?
Uitnodiging
We willen je – als betrokkene bij de ontwikkeling van ervaringskennis en ervaringsdeskundigheid – van harte uitnodigen voor de aftrap van KEES op 15 december.
We bespreken indicatoren die het verschil maken en starten in workshops met het nomineren van praktijken. Dat kan doorgaan tot 1 maart. Ook buigen we ons over verdere invulling als: de samenstelling van de jury en de publiciteit rond de prijsuitreiking. Die zal rond 15 april 2026 plaatsvinden.
Leg dus 15 december van 12 – 17 uur vast in je agenda. Eind november sturen we je het gedetailleerde programma en de plaats van samenkomst. En bereid je alvast voor op de vraag:
Wie wil ik nomineren voor de KEES-prijs en waarom?
Graag tot ziens!
Initiatiefgroep KEES: Hogeschool van Amsterdam, Hogeschool Windesheim, Hogeschool Utrecht, Vrijwilligersacademie, Amsterdams Netwerk Ervaringskennis
