Per 1 april start ik als kwartiermaker/coördinator binnen ANE. Ik heb er veel zin in en hoop jullie allemaal zo snel mogelijk (weer) te ontmoeten!

Geboren in Brabant in 1964 ben ik via omzwervingen (Rotterdam en Amsterdam) 30 jaar geleden in Zaandam geland. Daar heb ik samen met mijn geliefde 4 zoons gekregen, waarvan er nog eentje thuis woont. In Amsterdam heb ik algemene economie gestudeerd, met als specialisaties ontwikkelingseconomie en markering non profit. Na mijn studie heb ik samen met Janny de Boer (auteur van Oog voor de doelgroep) een marketingonderzoeksbureau opgericht, Meetingpoint, bureau voor marktontmoetingen.

niet te geloven

Het overlijden van mijn broer was een traumatische gebeurtenis voor mij. Hij had een ongeluk gehad, woonde op Coudewater (een GGZ-organisatie) en gebruikte medicatie. Hij belandde in coma in het ziekenhuis, waarbij de behandelend psychiater weigerde zijn medicatie voort te zetten. Ik ben toen bestuurslid geworden van het AP/CP. Ik kon niet geloven dat een behandelaar zo veel macht had dat hij tegen de wil van de familie, en tegen de adviezen van collega’s in, kon bepalen wat er moest gebeuren. Er zat iets fout, en de balans moest meer de kant op van de zorggebruiker.

In dat licht ben ik daarna als (senior) beleidsmedewerker gaan werken voor Odion, een begeleidingsorganisatie voor mensen die last hebben van een lichamelijke of verstandelijke beperking. Ik wilde eraan bijdragen dat mensen zelf meer te zeggen kregen over de ondersteuning die zij nodig hadden. Dat was makkelijker gedacht dan gedaan. 

In 2000 heb ik Odibaan opgericht, zodat arbeids- en studieintegratie beter vorm zou krijgen en daar ben ik directeur geworden. Dat heb ik tot eind 2019 met veel plezier gedaan. Door een fusie met Odion, bedoeld om de kosten te reduceren, werd Odibaan een afdeling van Odion en werd mijn baan overbodig. 

Sinds die tijd heb ik opdrachten uitgevoerd voor de gemeente Amsterdam (als ondersteuner mbt het advies van het Amsterdams Netwerk Ervaringsdeskundigheid over de inkoop van ondermeer buurtteams), heb ik meegewerkt aan de aanvraag van de Vereniging van Ervaringsdeskundigen om de inzet van ervaringsdeskundigen te professionaliseren en ben ik bezig met een werkboek voor Lansco (de koepel van sociale coöperaties in Nederland). Het afgelopen jaar heb ik voor Cliëntenbelang gewerkt als manager projecten en diensten. 

wens

Mijn grote wens is het om voor een organisatie te werken die gefocust is op het versterken van de invloed van mensen die moeite hebben om mee te draaien in de samenleving. Ik hoop dat ik samen met jullie het Amsterdams Netwerk Ervaringskennis kan uitbouwen. Daarnaast blijf ik binnen Lansco actief om de beweging rondom sociale coöperaties te versterken. 

Tot snel, Eric van der Eerden

mail: eric@amsterdamsnetwerkervaringskennis.nl

ANE krijgt een nieuwe structuur. En tegelijkertijd blijft veel hetzelfde. 

Om duidelijk te maken dat we een stedelijk verbindend netwerk zijn willen we dat voorop zetten. Bondgenoten die zich inzetten voor het belang van ervaringskennis willen niet concurreren met elkaar. Daarom maken we er een stichting van. 

Stichting Amsterdam Netwerk Ervaringskennis

De grootste verandering is dat ANE doorgaat als Stichting Amsterdams Netwerk Ervaringskennis. De activiteiten van de kringen, de colleges, het kartrekkersoverleg, de nieuwsbrief etc. gaan allemaal mee naar de nieuwe stichting. 

ANE blijft het verbindende netwerk voor ervaringsdeskundigen en bondgenoten: voor iedereen die de leefwereld centraal stelt en het aansluiten op die leefwereld noodzakelijk vindt om Amsterdammers goed te kunnen ondersteunen. 

Het delen van kennis en ervaringen staat voorop in het netwerk. Op basis daarvan kunnen we namens iedereen die zich hiervoor inzet ook gezamenlijk aandacht vragen voor trends, knelpunten en kansen. De komende maanden is de inzet om meer activiteiten zoals de netwerkbijeenkomsten en de colleges te organiseren. We proberen daarbij steeds zoveel mogelijk mensen en organisaties te betrekken.

Bijna alle activiteiten worden opgezet en uitgevoerd door ervaringsdeskundigen en bondgenoten die zich op vrijwillige basis hiervoor inzetten. Dat maakt ons netwerk uniek: ons ideaal – de leefwereld voorop – is de drijfveer voor iedereen die bijdraagt aan het netwerk.

Vanaf 1 april is Eric van der Eerden de kwartiermaker die dit ondersteunt. Het bestuur van de stichting is nog niet compleet. We zoeken nog mensen die -op afstand – een bijdrage willen leveren aan het verder ontwikkelen van het netwerk.

De ledencoöperatie

ANE is in 2021 gestart als ledencoöperatie. Het idee was dat binnen ANE ervaringsdeskundigen stappen kunnen zetten naar betaald werk, o.a. door opdrachten te verwerven en projecten uit te voeren. Dit blijkt in de praktijk lastig te combineren met het organiseren van het netwerk. 

Daarom gaan de coöperatie en het netwerk nu elk zelfstandig verder. De ledencoöperatie krijgt een nieuw, tijdelijk bestuur dat de komende maanden gaan verkennen hoe de oorspronkelijke doelstelling met nieuwe leden kan worden georganiseerd. Naar verwachting krijgt de ledencoöperatie ook een nieuwe naam.

Tussenfase

De komende weken en maanden gebruiken we om een aantal praktische zaken te regelen. Eind dit jaar is dit alles afgerond. Maar vanaf nu werken we a zelfstandig. De activiteiten van het netwerk gaan gewoon door en we verwachten dat het aantal -zeker nu we elkaar weer kunnen ontmoeten- weer worden uitgebreid. Hou de nieuwsbrief en andere aankondigingen in de gaten! 

Meer informatie bij Jaap Kemkes: jaap@kemkesea.nl

Op woensdagmiddag 11 mei organiseren we voor het eerst sinds lange tijd weer een netwerkbijeenkomst. Iedereen welkom! Meld je aan.

• Woensdag 11 mei van 15 tot 17 uur
• EC-O college in Oost (schoolgebouw de Waaier)
• Adres: Obiplein 115, 1094RB Amsterdam-Oost.

Op de bijeenkomsten willen we met iedereen delen wat het Amsterdams Netwerk Ervaringskennis de komende periode gaan doen. Centraal staan onze kringen. Je kan horen wat hun plannen zijn en met de mensen in de kringen van gedachten wisselen: wat vind jij belangrijk: wat kunnen we samen aan de orde stellen en hoe kunnen we onze kennis en ervaringen delen.

We kijken terug en delen onze plannen. Leuk om deel te nemen en na afloop even met elkaar samen te zijn nu dat eindelijk weer eens kan.

Iedereen in het netwerk is van harte welkom. Ook als je overweegt (weer) actief te worden of gewoon wilt horen wat er zoal plaatsvindt.

programma!

• Dagvoorzitter Dini Glas praat ons bij met mensen van het eerste uur. We zullen even terugkijken samen met de oprichters van het netwerk: waarom zijn we dit netwerk gestart? Waar staan we nu? En vooral: Wat gaan we doen!
• Vervolgens nodigen de kartrekkers je uit om in de ANE kringen mee te denken over de belangrijke thema’s en plannen voor komende periode.

nieuw werk en werk en stage samen

Deskundigheidsbevordering

Visie en participatie

Buurtteams

Jeugd

Armoede

• Tot slot vieren we het belang van ervaringskennis, lanceren we de campagne #ikbennietdeuitzondering en zetten we onze voortrekkers in het zonnetje: met interviews en tevens afscheid van medeoprichters Astrid Philips en Marcella van Vloten. 
• De bijeenkomst duurt tot 17.00 uur, met daarna gelegenheid tot bijpraten met een hapje en een drankje.

Kom je ook? Meld je je aan?

In verband met de ruimte en hapjes; fijn als je je aanmeldt. Dat kan hier.

Op donderdag 24 februari organiseerden Ruud Post en Martin Hamelink met hun kring “Werk & Stage” een webinar. Lothar de Graaff (Accountmanager Werkgeversservicepunt Groot-Amsterdam) legde uit welke regelingen en subsidies er bestaan om werkgevers én werkzoekenden te ondersteunen bij (het krijgen van) betaald werk. We hebben hier alles nog eens op een rij gezet. 

Het belang en het gebruik van ervaringsdeskundigheid

De inzet van ervaringsdeskundigen en van ervaringskennis als derde kennisbron, geniet in Nederland steeds meer aandacht. In 2003 startten de eerste opleidingen en trainingen voor ervaringsdeskundigen. In de praktijk worden er langzame stappen gemaakt en blijft het regelmatig ‘modderen’. Dat is de ervaring van ervaringsdeskundigen zoals die naar voren komt in de trainingen die het Instituut voor Gebruikersparticipatie en Beleid (IGPB) verzorgt. Nog steeds zijn er instellingen die twijfels hebben over de inzet van ervaringsdeskundigen en het belang van ervaringskennis, al is er inmiddels een breed draagvlak en bredere erkenning. In Vlaanderen is nu een boek verschenen over de vraagstukken die met de implementatie van ervaringsdeskundigheid te maken hebben.

Ervaring werkt?! is een boek waarin issues, die spelen rondom de inzet van ervaringsdeskundigen en ervaringskennis in de zorg en het sociale domein, op een bijzonder heldere manier aan de orde worden gesteld. Het is een verslag van een driejarig praktijkgericht onderzoeksproject van de Academische Werkplaats Vermaatschappelijking van de Hogeschool Gent. Voor dit project zijn acht teams uit de verslavingszorg, geestelijke gezondheidszorg en jeugdhulpverlening onderzocht op de inzet van ervaringsdeskundigheid. Alle spelers in het veld zijn in dit onderzoek betrokken, helaas met uitzondering van cliënten. Hierop kom ik later terug.

Het verslag beschrijft een fundamenteel proces van co-creatie: samen nadenken en uitzoeken wat ervaringskennis betekent voor de hulpverlening, zodat er mogelijkheden ontstaan voor een gedeeld eigenaarschap van ervaringskennis tussen ervaringsdeskundigen, professionals en cliënten. Ervaringskennis wordt gezien als derde bron van kennis, naast professionele en wetenschappelijke kennis. Niet alleen vanuit de ervaringswerkers en andere zorgprofessionals gezien, maar ook vanuit het beleid van instellingen en het bestuur, directie en management. Veel issues die spelen worden toegelicht en besproken. Erkenning van het cliëntenperspectief en hun sociale netwerk is een van de uitgangspunten van het boek. Het landelijk beleid en vraagstukken van stigmatisering en uitsluiting zijn andere thema’s die aan de orde komen.

Per hoofdstuk wordt een thema uitgewerkt: van het praktisch gebruik van ervaringskennis in de eigen context, via een discussie van meer sociologische en epistemologische vraagstukken, naar de positionering en ondersteuning van ervaringsdeskundigen. Het afsluitend hoofdstuk geeft een blik op de toekomst.

Aan het einde van ieder hoofdstuk staan concrete oefeningen beschreven, die met de betrokken partijen gedaan kunnen worden. Ook zijn er leestips, gekoppeld aan het thema van het hoofdstuk. De laatste hoofdstukken sluiten af met zogenoemde ‘dwarsliggers’: dilemma’s en vragen die voortkomen uit het hoofdstuk. Een voorbeeld is de dwarsligger in hoofdstuk 7 (p. 97), waarin de verschillende rollen van ervaringsdeskundigen worden beschreven:

• Houdt het creëren van een specifieke functie voor ervaringsdeskundigen het wij-zij denken in stand?
• Als ervaringsdeskundigen hetzelfde doen als professionals, zijn het dan niet louter goedkope werkkrachten?
• Moeten we de inzet van ervaringsdeskundigen op termijn overbodig maken?

In het boek staat niet zozeer de vraag centraal wanneer ervaringskennis ingebracht dient te worden in een organisatie, maar eerder hoe ervaringskennis op alle niveaus in de organisatie serieus genomen kan worden door de inzet van ervaringsdeskundigen in te bouwen en te ondersteunen. Dat is een gemeenschappelijke uitdaging voor alle betrokkenen, waarin samenwerking, openheid over twijfels en vragen over het hoe en waarom aan de orde komen. Iedereen is eigenaar van dit vraagstuk en niet alleen de ervaringsdeskundigen. Zo wordt de valkuil omzeild dat ervaringsdeskundigen in hun eentje hun positie zouden moeten waarmaken en verdedigen.

Het boek biedt een bijzonder praktische handleiding voor elke organisatie die ervaringskennis serieus wil nemen en ervaringsdeskundigen wil inzetten op ieder gewenst niveau. Het advies is de implementatie te starten met het doorlichten van de eigen organisatie aan de hand van de thema’s van de hoofdstukken. Als alle lagen van de organisatie, – directie, management, werkvloer en ervaringsdeskundigen -, daarbij betrokken worden, dan ontstaat gemeenschappelijk gedeelde kennis over de staat van de organisatie. Duidelijk wordt wat mogelijk is en wat niet, waar de problemen liggen en waar de weerstand is. Zo komen sterke en zwakke punten, kwaliteiten en valkuilen, vragen en misvattingen boven tafel. Deze analyse vormt de basis voor het formuleren en implementeren van robuust beleid ten aanzien van de inzet van ervaringskennis en de aanstelling van ervaringsdeskundigen.

Ik heb het boek met veel plezier gelezen, het leverde herkenning op. In de trainingen van ervaringsdeskundigen, die het IGPB geeft, horen we geregeld dat ervaringsdeskundigen in een eenzame positie zitten en met argusogen bekeken worden. Vaak zien we in de praktijk dat er slechts één ervaringsdeskundige in een team zit en dat noch de teams noch de organisatie als geheel een uitgewerkt idee hebben van wat zij willen met en vragen van een ervaringsdeskundige. Ervaring werkt?! laat overtuigend zien dat de mogelijke bijdrage van ervaringsdeskundigen en ervaringskennis aan de bestaande zorg een gemeenschappelijk vraagstuk is van de hele organisatie en niet alleen de verantwoordelijkheid is van de ervaringsdeskundigen. In dit opzicht is het boek een stap vooruit.

Een punt van kritiek is dat cliënten niet zijn betrokken in het beschreven co-creatieve onderzoeksproces. Zij vormen een cruciale partij, die gevraagd kan worden naar hun ervaringen. Wat vinden cliënten van de bijdrage van ervaringsdeskundigen? Voegt dat voor hen iets toe aan de zorg of niet? Welke rol heeft de ervaringsdeskundige voor hen? Welke wensen hebben zij en wat missen zij als er geen ervaringsdeskundigen beschikbaar zijn? ‘Nothing about us, without us’ (vrij vertaald: Niets over onze hoofden heen) is immers een belangrijk uitgangspunt van de beschreven benadering in dit boek.

Wat verder opvalt is dat de ervaringen met de inzet van ervaringsdeskundigen in de bestrijding van armoede en sociale uitsluiting niet zijn meegenomen in het onderzoek. Al sinds 2000 verzorgt De Link in Vlaanderen opleidingen van ervaringsdeskundigen en onderzoek op dit gebied, waar veel van geleerd kan worden. Wel wordt in het boek verwezen naar de theorie over ‘The Missing link’, die op basis van deze lange traditie ontwikkeld is. In deze theorie wordt gewezen op de diepe kloven tussen de cultuur van mensen die leven in generatiearmoede en de middenklasse-achtergrond van hulpverleners (zie De Link, 2014; Wuytack, 2011). Deze kloven zijn verantwoordelijk voor vele misverstanden tussen armen en hulpverleners. Dat is een belangrijke reden om mensen met geleefde armoede-ervaring in te schakelen bij armoedebestrijding.

Een laatste kanttekening is dat de presentiebenadering in het boek te weinig aandacht krijgt. Present zijn wordt wel als rol van een ervaringsdeskundige genoemd (in hoofdstuk 7), maar aan de presentietheorie van Andries Baart (zie bijvoorbeeld Baart, 2004) wordt geen aandacht besteed. Ook is er geen verwijzing naar literatuur over dit onderwerp. Terwijl de presentiebenadering in Nederland een belangrijke benadering is in de zorg, niet alleen voor ervaringsdeskundigen, maar ook voor reguliere hulpverleners. Het aansluiten bij de ervaringen van cliënten, hun levensverhalen, nabij zijn en luisteren naar hun ervaringen zou een taak van iedere hulpverlener dienen te zijn en niet alleen van ervaringsdeskundigen.

REFERENTIES

Baart, A. (2004). Een theorie van de presentie. 3^e druk. Lemma

De Link (2014) De kracht van ervaring. Training voor tandems in armoedebestrijding in Nederland. Brussel: VZW De Link.

Wuytack F. (2011). The missing link. Documentaire. Brussel: De Link

Bespreking door SASKIA VAN DORP Coördinator en docent bij het IGPB – Instituut voor Gebruikersparticipatie en Beleid, Amsterdam (Zie: www.igpb.nl/trainingen/toed/) E- mail: svandorp@igpb.nl

Centrum voor Cliëntervaringen en Meetellen Amsterdam zijn, na een zorgvuldig selectieproces, door de gemeente gevraagd om onderzoek te doen naar de eerste ervaringen van Amsterdammers met “hun” buurtteam. Doorslaggevend voor het kiezen voor deze bureaus was, dat zij ervaringsdeskundige onderzoekers betrekken in hun onderzoek. Binnenkort starten zij. Kennismaking en eerste ervaringen staan in dit onderzoek centraal. Ervaringen van zoveel mogelijk verschillende gebruikers van de buurtteams worden in het onderzoek meegenomen. De buurtteams zijn er tenslotte voor alle Amsterdammers! De onderzoeksresultaten worden eind mei verwacht.

Valentijnsdag, de dag om je geheime liefden ter verrassen…

Hoe mooi dus om juist op deze dag te starten met een opleiding om met jouw ervaringen anderen te helpen? Negen deelnemers deden dat en startten op 14 februari met de praktijkopleiding “Werken als ervaringsdeskundige in een Buurtteam”.

Een gedeelde “drive”

Natuurlijk wat het super fijn om in het Educatief Centrum in Oost bijna iedereen te ontmoeten. Een iemand was vanwege ziekte er in zoom bij en er waren twee afwezig vanwege ziekte. Het lijkt al gelijk te klikken tussen de deelnemers. Misschien ook niet zo gek, tenslotte weten ze al van elkaar dat ze elk heftige dingen hebben meegemaakt. Maar ook dat ze de drive delen om die heftige dingen een positieve wending te geven. Voor zichzelf én voor de Amsterdammers die hulp zoeken bij de buutteams.

De praktijk voorop!

Spannend is natuurlijk ook dat deelnemers gelijk al starten met hun praktijkstage. Werken vanuit je ervaring leer je immers bij uitstek door te doen. Geweldig dus dat de buurtteams in Amsterdam Noord, Zuid , Centrum en ZuidOost de stagiaires welkom heten en hen daarmee de kans geven zich te ontwikkelen tot waardevolle “ervaringsdeskundigen”. Daarmee leveren deze buurtteams natuurlijk ook gelijk een belangrijke bijdrage aan de stedelijke ontwikkelopdracht “werken vanuit ervaringsdeskundigheid” om zo als buurtteam nog beter aan te voelen wat er leeft en speelt onder Amsterdammers. Docententandem Dan van Steen en Lidie Nonnekes zijn er blij mee. “Veel deelnemers van de praktijkopleiding van het vorige jaar, hebben al echt hun plek gevonden in een buurtteam. Dat gaat deze deelnemers ook vast lukken”.

---

De prakijkopleiding werken als ervaringsdeskundige in een buurtteam

Velen worden vandaag de dag “ervaringsdeskundige” genoemd, of noemen zichzelf zo. Dit zegt echter vaak weinig over de kennis en competenties waarover diegene beschikt. Voor de buurtteams is het belangrijk dat je weet welke kennis en competenties je van beroepsmatige werkende ervaringsdeskundige mag verwachten. Deze leerlijn vormt een voorbereiding voor deze beroepsmatig werkende ervaringsdeskundigen en wordt in opdracht van de gemeente uitgevoerd door de Vrijwilligersacademie, in nauwe samenwerking met de HVA en het Amsterdams Netwerk  Ervaringskennis.

---

Meer info?

Voor meer info of het aanmelden van kandidaten of het bieden van stageplekken: karin@vrijwilligersacademie.net

Om een beeld te krijgen van wie jij bent. Zou je iets over jezelf willen delen / functie? 

Ik woon alweer ruim 20 jaar met veel genoegen in Amsterdam. In het dagelijks, werkend leven ben ik wetenschappelijk directeur van Movisie en bijzonder hoogleraar Participatie en effectiviteit aan de Vrije Universiteit.

Wat doet Movisie en hoe gaan jullie te werk? Waar zijn jullie momenteel mee bezig? 

Movisie is het landelijk kennisinstituut in het sociaal domein. In zijn algemeenheid gezegd ontwikkelen we samen met de praktijk kennis over wat echt goed werkt bij de aanpak van sociale vraagstukken en bevorderen we de toepassing van die kennis. We doen dat alleen als we daarmee een duurzame positieve verandering voor mensen in kwetsbare posities kunnen realiseren. Wij zijn met tal van kwesties die het dagelijks leven van mensen raken bezig: participatie, eenzaamheid, burgerinitiatieven, huiselijk geweld, armoede. Daarbij maken we gebruik van wetenschappelijke kennis, praktijkkennis en ervaringskennis.

Wat heeft jou getriggerd/aangetrokken om met ervaringsdeskundigheid bezig te zijn?

De reden dat ik me met ervaringsdeskundigheid ben gaan bezighouden is dat heel veel mensen te maken hebben met armoede en schulden en dat we er als samenleving niet goed in slagen daar wat aan te doen. Dat heeft te maken met de hoge kosten van bijvoorbeeld wonen en energie en de lage uitkeringen. Maar ook speelt een rol dat we de organisatie van de zorg en ondersteuning erg ingewikkeld hebben gemaakt. De inzet van ervaringsdeskundigen is een vernieuwende werkwijze die mij zeer aanspreekt. Ervaringsdeskundigen hebben zelf te maken gehad met een bepaalde problematiek en kunnen vanuit hun eigen ervaringskennis een waardevolle bijdrage leveren aan meer duurzame oplossingen. Voor mensen zelf en ook door te bevorderen dat het aanbod, de systeemwereld beter aansluit op wat mensen nodig hebben. Het is ook een vorm van emancipatie, waarbij de stem van mensen met ervaringskennis belangrijker wordt.

Hoe belangrijk vinden jullie de inzet van ervaringsdeskundigheid? 

Voor een effectieve en duurzame aanpak van sociale vraagstukken is het belangrijk om niet alleen gebruik te maken van wetenschappelijke kennis en van de kennis van professionals, maar ook van ervaringskennis. Ervaringsdeskundigen zijn in staat om die kennisbron in te brengen. Ik ben zelf wetenschapper en hecht veel waarde aan wetenschappelijk onderzoek, maar ik denk dat de stem van mensen zelf, de ervaringskennis in de afgelopen decennia vaak te weinig serieus is genomen. Kijk bijvoorbeeld naar de kinderopvangtoeslagaffaire, waar mensen jarenlang onmachtig waren om zich tegen het falende systeem te weren. Juist ervaringsdeskundigen kunnen een stevige rol vervullen in het versterken van de stem van mensen in kwetsbare posities en een brugfunctie vervullen tussen de leefwereld en de systeemwereld.

Wat heb je zoal onderzocht op het gebied van ervaringsdeskundigheid?

Ik doe onderzoek naar de meerwaarde van de inzet van ervaringsdeskundigheid. Hoewel veel mensen ervan overtuigd zijn dat ervaringsdeskundigen echt wat toe te voegen hebben, is er nog betrekkelijk weinig onderzoek dat dit onderbouwt. Dat betekent dat we te weinig weten over wanneer en op welke manier het zinvol is om ervaringsdeskundigen te betrekken bij zorg en ondersteuning van mensen. En over wat dat die mensen oplevert – in aanvulling op de opbrengst van wat reguliere hulpverleners doen.

Een andere onderzoekslijn gaat over de manier waarop ervaringsdeskundigheid goed tot zijn recht kan komen in organisaties. Het is immers een innovatieve werkwijze en ‘gewoon lekker aan de slag gaan’ is risicovol. Het is nodig om duidelijkheid te hebben over wat van de ervaringsdeskundigen wordt verwacht en hoe zich dat verhoudt tot de rol van reguliere professionals. Anders moeten de ervaringsdeskundigen hun eigen waarde gaan bewijzen en lopen zij aan tegen weerstanden en vaste patronen in organisaties. Dat is vragen om moeilijkheden, waardoor uiteindelijk ook de cliënten toch niet beter worden geholpen.

Heb jij een ideaal beeld over waar het heen zou moeten gaan m.b.t. de inzet van ervaringsdeskundigen?

Ik denk dat je dat niet zo in zijn algemeenheid kan zeggen. Ervaringsdeskundigen kunnen op tal van terreinen en in verschillende rollen actief zijn. In de ggz is de context bijvoorbeeld heel anders dan bijvoorbeeld op het gebied van armoede en schulden. Ervaringsdeskundigen zijn soms als vrijwilliger actief en soms in loondienst of als zzp-er. Ze vervullen rollen in de zorg en ondersteuning, in het beleid, in het onderwijs en in het onderzoek. In zijn algemeenheid kan je wel stellen dat overal versterking van de inbreng van ervaringskennis en ervaringsdeskundigheid noodzakelijk is. Het is niet voor niks dat in het regeerakkoord de term ‘de menselijke maat’ veel voorkomt. Affaires zoals die rond de kinderopvangtoeslag hebben (weliswaar na hele lange tijd) de ogen geopend voor het falen van dit beleid, waar de menselijkheid uit beeld was geraakt.

Kun je iets zeggen over waar we nu staan in Amsterdam met het inzetten van ervaringsdeskundigen? Wordt er veel gebruik van gemaakt? Worden ze naar jouw idee op een effectieve manier ingezet? Worden ze gelijkwaardig behandeld? Ook financieel?

Ook hiervoor geldt dat je dat niet in zijn algemeenheid kan zeggen. In de ggz wordt bijvoorbeeld al langer gewerkt met ervaringsdeskundigen. Daar zie je soms dat ze dreigen te worden ingekapseld in de organisaties en hun unieke rol dreigen te verliezen. In de buurtteamorganisaties is de situatie heel divers. De gemeente heeft in november 2021 besloten dat in alle buurtteams ook ervaringsdeskundigen moeten werken. Voor sommige buurtteams is dat niet zo nieuw, maar voor andere wel. Het zou ook moeten gaan om ‘geschoolde’ ervaringsdeskundigen, maar die zijn er nog onvoldoende. Als je tenminste uitgaat van meer dan een enkele cursus.

Wat zijn de struikel punten op dit moment om tot een volwaardige en gelijkwaardige inzet te komen?

Ik denk dat het een risico is om maar ‘gewoon aan de slag’ te gaan. We weten dat er vaak in organisaties ook weerstand is tegen de introductie van ervaringsdeskundigen. Als er geen aandacht is voor het draagvlak in de organisatie, het verhelderen van de rollen en het realiseren van een goede positie voor de ervaringsdeskundigen, is dat vragen om moeilijkheden. De ervaringsdeskundige moet dan maar bewijzen wat hij of zij waard is. Het gaat niet alleen om het zomaar toevoegen van een nieuw type professional. Het gaan werken met ervaringsdeskundigen zal vaak ook gevolgen hebben voor de collega’s en de organisatie. Daarvoor is een open, lerende houding nodig.

Heb je nog dingen op je lijstje staan die je in dit kader (om tot een volwassen inzet van ervaringsdeskundigen te komen) zou willen onderzoeken? Wat kan bijdragen in die volwassenwording? Die mogelijk richting kan geven.

Ik denk dat het kan helpen als organisaties een ‘scan’ maken van hoe de situatie bij hen is. Is duidelijk wat wordt verstaan onder ervaringskennis en ervaringsdeskundigheid? Hoe gaan de huidige medewerkers vrijwilligers om met eigen ervaringen en ervaringskennis in hun werk? Welke beelden zijn er over ervaringsdeskundigen en hun mogelijke meerwaarde? Hoe kan er ruimte worden gemaakt voor deze innovatie? Wat is er nodig om het gaan werken met ervaringsdeskundigen tot een succes te maken? En (last but not least) wat zijn de behoeften van de mensen waarvoor de organisatie werkt, waar ervaringsdeskundigen mogelijk beter op kunnen inspelen dan de huidige professionals? Op basis van zo’n scan kan een plan worden gemaakt over het gaan werken met ervaringsdeskundigen en kan worden gevolgd waar het goed gaat, waar niet en waar extra aandacht nodig is.