Verslag webinar “Armoede krijg je gratis”

georganiseerd door “ANE college” in samenwerking met de “Masterclass” van de Vrijwilligersacademie

Armoede krijg je gratis. Dat is de titel van het boek van Stella de Swart, expert en spreker op het gebied van armoede, schulden en ernstige geldnood. Het boek heeft als doel het taboe over armoede te doorbreken en dit probleem onder de aandacht brengen bij gemeenten, overheid en maatschappelijk betrokken bedrijven en organisaties. Stella werd bevraagd door Dini Glas, lid van Amsterdams Netwerk Ervaringskennis en programmacoördinator ervaringsdeskundigheid bij De Regenbooggroep. 

Het begrip armoede

De masterclass werd afgetrapt met een verkenning van het begrip armoede. Stella beschrijft dat wat voor de een armoede is, voor de ander nog rijkdom is. “Ik voel me rijk omdat ik kennis heb gemaakt met armoede. Armoede is voor ons om in een oud, tochtig, slecht geïsoleerd en klein huis te wonen. Armoede is met dikke truien en sokken, geen verwarming aan te hebben vanwege de energiekosten. Armoede is geen geld hebben voor de hoogst noodzakelijke dingen, zoals gezonde producten. 

Armoede is afhankelijk zijn van scholierenvergoeding en de stadspas, kinderbijslag of een leergeld aanvraag doen voor de sport en cultuur van kinderen. Armoede is maandelijks geld tekort komen, rood staan mag niet. Armoede is geen winterjas en schoenen, bed, matras of bank kunnen kopen, als iets onverwachts kapot gaat. Luxe armoede is niet op vakantie kunnen gaan met twee pubers. Voor mij betekent het op dit moment een bijstandsuitkering waarmee ik met twee pubers rond moet komen.” 

We vragen deelnemers via een poll of zij zelf armoede hebben meegemaakt. Dat blijkt bij 58% van de deelnemers het geval. 

Armoede krijg je gratis

Stella begon met het schrijven van haar boek toen ze in de rij kwam te staan bij de voedselbank. Ze is deze ervaringen gaan delen op facebook en daarna gaan bundelen in haar boek om vrijwilligers, beroepskrachten en bestuurders een verhaal te laten lezen van iemand die zich kwetsbaar opstelt over armoede. “Het was een eye-opener omdat ik zag dat ik dingen kon waarvan ik dacht die niet te kunnen. Mijn klantmanager gaf mij de ruimte het boek te schrijven.”

Het verhaal van Stella

“Ik werkte 35 jaar als accountmanager in de modebranche. Ik heb mijzelf opgewerkt van verkoopster tot accountmanager. Ik verkocht accessoires en kleding. Ik had een goed salaris, een auto en telefoon; uitstekende secundaire arbeidsvoorwaarden. Ik werd verliefd en we kregen 2 kinderen Na vijf jaar zijn we uit elkaar gingen. We hadden een koophuis op IJburg.”

Nadat Stella haar partner verliet kon ze niet met haar kinderen in het huis blijven. Ook viel ze tussen de wal en het schip bij het vinden van een woning. Ze verhuisde met haar kinderen naar verschillende plekken en kreeg weer een baan. Toen dat bedrijf failliet ging kwam ze in de WW terecht. In datzelfde jaar werd baarmoederhalskanker bij haar geconstateerd. Zo kwam ze in een neerwaartse spiraal terecht. Van de ziektewet moest ze over naar een bijstandsuitkering. Zo kwam Stella bij de voedselbank terecht. “Ik vond dat echte armoede, om niet genoeg geld te hebben om je kinderen te voeden.”

Vraag om hulp 

Armoede kan en moet op verschillende niveaus aangepakt worden. Dini vraagt wat mensen in de omgeving zouden kunnen doen, zoals vrienden of vrijwilligers? Stella antwoord het volgende: “Het is ingewikkeld voor mensen om naar een verhaal te blijven luisteren. Daarbij weten mensen vaak niet wat ze kunnen doen. Ze suggereert zowel mensen in armoede als de omgeving om bespreekbaar te maken welke hulp nodig is. Soms is een luisterend oor al veel waard. Realiseer je ook dat armoede schaamte meebrengt.”

Omgaan met schaamte

Stella suggereert mensen in deze situatie te delen waar ze mee zitten. Vraag om hulp. Mensen vinden niets fijner dan je te helpen. Al is het maar om een luisterend oor te bieden. Mijn kinderen zijn wijs. Ze zijn creatief geworden door alle ervaringen en zich bewust van de waarde van geld. 

Stella is uit de schaamte gekomen door erover te delen. “Ik geloof dat je over je schaamte heen kan komen door mensen in vertrouwen te nemen, al is het maar één iemand.” Het kunnen hele kleine stapjes zijn.

Wat kan je omgeving doen?

Ga mee naar het gesprek met een klantmanager of andere belangrijke gesprekken. Als WW- of bijstandsgerechtigde ben je afhankelijk en dus is er geen gelijkwaardige verhouding. Vaak voel je je ook onzeker en dan is het fijn als er iemand op objectieve wijze meeluistert. Dat geeft steun. 

Ik had nooit gedacht dat armoede mij persoonlijk zou overkomen. Het is krachtig om deze praktijkervaringen te koppelen aan kennis op beleidsniveau. Er is niets mooier dan dat die twee samenwerken. Ik zet me er voor in omdat ik anders niet vooruit kom. Het is mooi als ervaringskennis als echte waarde wordt gezien en niet iets dat afgevinkt moet worden.

Gemeentebeleid

Ook het gemeentelijk beleid is nog niet ingesteld om armoede duurzaam en effectief aan te pakken. Er lopen zoveel parels van mensen rond met een WW – of bijstandsuitkering. Volgens Stella moeten deze mensen sneller opgevangen worden en omgeschoold voor een job waar een tekort voor is, zoals leerkrachten en verpleegkundigen. Het is niet de schuld van mensen als ze in een armoedeval terecht zijn gekomen.

Stella heeft een fijne klantmanager gehad die ook vast zat in het stramien van het systeem. Ik neem het wethouders en de overheid kwalijk dat ze de participatiewet gebruiken om mensen te straffen in plaats van deze te gebruiken om te kijken wat iemand wel kan en hoe diegene kennis en kunde kan inzetten. Stella leest ter illustratie een column voor die zij aan staatssecretaris Dennis Wiersma en wethouder Rutger Groot Wassink heeft voorgelezen in De Balie. “Er moet door beleidsmakers steeds meer geluisterd worden naar mensen op de werkvloer.” 

Verder benadrukt Stella het belang voor een plan om armoede aan te pakken zonder politieke kleur. Het wiel hoeft niet steeds opnieuw uitgevonden te worden. Er wordt heel veel geld besteed aan het onderzoeken van het probleem en bekijken hoe het beter moet. Het is tijd om actief en serieus aan de slag te gaan met ervaringsdeskundigen. 

Hoe gaat het nu met je? 

“Ik ben trots op mijn boek en hoop als ondernemer een succes te worden. ik ben nu aan het overleven, vanuit de BBZ. Het is iedere dag een uitdaging om te bedenken hoe ik nu verder ga. Vanwege corona zijn er weinig congressen nu. Ik weet hoe ik met armoede om kan gaan maar op een gegeven moment wil je er niet meer mee omgaan, maar verdere stappen nemen.

Ik heb dit boek geschreven om de mensen die nooit te maken hebben gehad met armoede een inkijk te geven in het vallen en opstaan dat hiermee gepaard gaat. Het is geen adviesboek maar mijn verhaal zoals ik het heb ervaren met twee jonge kinderen.”

De masterclass wordt afgesloten met respect- en dankbetuigingen. Stella is een slimme, doortastende vrouw waaruit opnieuw blijkt dat het iedereen kan overkomen in armoede terecht te komen, want armoede krijg je gratis. 

Verslag: Maria Stijntjes

Websites

Ga naar de inhoud