Het is deze zomer uiterst warm geweest, maar naast veel gepuf was er ook ruimte en tijd om na te denken.
Het zomerse college van ANE over de waardering van ervaringsdeskundigheid op 28 juli was een hele belevenis, omdat we om wat over waarde te kunnen zeggen helemaal teruggingen naar de vraag wat ervaringskennis en ervaringsdeskundigheid is. Toen ik een paar dagen later een teamleider van een Buurtteam sprak was hij verrast dat hij ook ervaringskennis kon hebben. Daarom hieronder nog een keer over ervaringskennis en -deskundigheid.
Hoe zit dat?
Iedereen doet ervaringen op. Sommige ervaringen hebben een grote impact, zetten je aan tot denken of laten je niet los. Door erover na te denken, ze op te schrijven, uit te zoeken hoe het gegaan is en wie erbij betrokken is leer je van die ervaringen. Als je vervolgens ook op zoek gaat naar anderen die een soortgelijke ervaring hebben gehad, zie je de verschillen in de manier waarop zij ermee om zijn gegaan en leer je ook een of meerdere patronen te ontdekken. Dan heb je ervaringskennis![i]
Ervaringskennis beschikbaar stellen zodat andere mensen deze kennis kunnen gebruiken, is nog iets anders. Ook daar kun je ervaring mee opdoen. De mate waarin verschilt enorm, want is afhankelijk van de context. In hoeverre ben je in staat je ervaringskennis in verschillende situaties op een zodanige manier beschikbaar te stellen dat de ander daar ook wat mee kan? En welke grenzen stel je aan jezelf? En heb je ook nagedacht over het effect van de manier waarop je die ervaringskennis hebt ingezet, en ben je ook nagegaan wat de ander daarvan vond?
Zo ja, dan ben je ervaringsdeskundig! Toch is dit niet het hele verhaal, want ervaringsdeskundigheid is relationeel en situationeel: het is heel erg afhankelijk van de specifieke vraag die iemand stelt welke ervaringskennis relevant is. En ook weer niet: het gaat ook om expertise van de leefwereld, het kunnen aansluiten bij het verhaal van iemand en weten wanneer een eigen ervaring behulpzaam is.
Het is dus lastig om er in zijn algemeenheid over te praten. Daarom ook dat wij ons inzetten om ervaring op te doen hoe ervaringskennis in verschillende situaties te gebruiken. De inzet van ervaringskennis is niet perse een doel, maar we weten dat het gebruik van ervaringskennis het beleid en de uitvoering van overheidstaken als zorg, inkomen en welzijn beter maken.
Inzet op waardering
Een belangrijke ontwikkeling is het gebruik van ervaringskennis in de buurtteams. Gelukkig lijkt daar nu een positieve ontwikkeling plaats te vinden: er is een stedelijk coördinator, er is een ontwikkelplan en de inhoudelijke inbreng vanuit het netwerk wordt gewaardeerd.
Een interessant vraagstuk is de rolbeschrijving en waardering van ervaringsdeskundige buurtteammedewerkers. Aan de ene kant wil je de rol ervaringsdeskundige voldoende ruimte geven om binnen het buurtteam tot bloei te kunnen komen. Dan helpt het niet een vastgepind functieprofiel te hebben. Aan de andere kant wil je wel voldoende waardering geven aan de inzet. Daarvoor is niet zozeer een diploma nodig, maar wel een manier om eisen te kunnen stellen op het gebied van zelfstandigheid en competenties. Anders bungelen niet-formeel opgeleide ervaringsdeskundigen onderaan het loongebouw, en kun je ook niet al te hoge eisen stellen omdat de salariswaardering laag is.
ANE wil graag bijdragen aan deze ontwikkeling. Daar komen we gezamenlijk voor de winter vast uit!
[i] Dit is een wat theoretische beschrijving, want ervaringskennis kan bijvoorbeeld ook opgedaan worden op één moment (een inzicht), of door met anderen samen te analyseren. Verder is mogelijk relevant in welke mate er sprake van een ontwrichtende ervaring, de langdurigheid van een ervaring, de mogelijkheid om ervaringen onder woorden te brengen en cultuurspecifieke aspecten.