Wie is wie?
Het Amsterdams Netwerk Ervaringskennis is van de deelnemers. Wel is er een kerngroep van kartrekkers, zij nemen het initiatief en leiden de kringen en wisselen onderling uit. Zij zorgen ervoor dat het netwerk er is. Maak hier kennis met ons.
Berend de Groote, verbindingsadviseur, voormalig kwartiermaker
Berend: “Ergens begin jaren ’90 ben ik begonnen als ‘bijstands-maatschappelijk werker’ in IJmuiden. Eigenlijk een vreemde stap voor iemand met een opleiding commerciële economie… Wel een heel leuke studie trouwens, maar ‘de commercie’ paste mij helemaal niet. Toch had en heeft deze ‘verkeerde’ studiekeuze invloed op mijn werk: mijn verbazing over hoe weinig rekening men houdt met de ‘klant’.
“Na in meerdere andere steden gewerkt te hebben en een aanvullende opleiding aan de Bestuursacademie te hebben gevolgd, begon ik in 2000 in Amsterdam. Eerst als ‘klantmanager’, en daarna ‘toetste’ ik de uitkeringsaanvragen die door collega’s waren behandeld op rechtmatigheid. In de tijd dat het adagium was ‘Iedereen op traject’, begon ik met het organiseren van excursies naar deze trajecten, zodat klantmanagers tenminste wisten waar zijn hun klant naartoe verwezen. Van het een kwam het ander, en ik werd lid van het ‘Veranderteam’ om mij daar in te zetten voor een klantvriendelijker benadering. Bijvoorbeeld door een veel vriendelijkere toon in de brieven. Ook zette ik mij in voor meer samenwerking met de GGZ en specifieke ondersteuning voor werkzoekenden met een GGZ-achtergrond. Met de GGD voerde ik het project “Uit de Schaduw van Eenzaamheid” uit. Doel daarvan was om eenzaamheid bij bijstandsgerechtigden (eerder) te signaleren en bespreekbaar te maken.
“In 2019 nam de gemeenteraad het initiatiefvoorstel “Hup Ervaringsdeskundigen” aan: een oproep om ervaringskennis van Amsterdammers te benutten in beleid en uitvoering. Tegelijkertijd zag men hoe versnipperd deze kennis is. Mij werd gevraagd om als ‘kwartiermaker’ een netwerk te organiseren om de diversiteit aan initiatieven te verbinden en te versterken, en zo een vliegwiel te vormen voor de emancipatie en doorontwikkeling van ervaringsdeskundigheid. Samen met Reinier en Astrid – ervaringsdeskundigen van het eerste uur – pakte ik deze handschoen op. Met het ANE als resultaat!
“Hoewel ik het stokje van ‘kwartiermaker’ allang heb overgedragen, ben ik nog steeds actief betrokken bij het ANE en zo’n beetje de ‘verbinder’ met het ‘ambtelijke apparaat’. En dat is nodig, want alhoewel er grote stappen gezet zijn en ervaringskennis meer en meer gewaardeerd en gevraagd wordt, is het benutten van ervaringskennis en het betrekken van bewoners in beleid en uitvoering zeker nog niet vanzelfsprekend.
“Verder ben ik betrokken bij onderzoek naar de ervaringen met de Buurtteams Amsterdam en bij de cliëntparticipatie vanuit de Community of Practice (lees hier meer daarover). Als lid van het WPI ‘expert-team’ maak ik me nu ook hard voor het benutten van ervaringskennis in beleid en uitvoering van de afdeling Werk, Participatie en Inkomen van de gemeente Amsterdam.
“Een ander belangrijk thema vind ik ‘duurzaamheid’, wat voor mij staat voor een bedachtzame omgang met onze omgeving en met elkaar. Ik ben geboren en opgegroeid in Amsterdam op een boot in het IJ, achter het Centraal Station (toen een no-go area). Drinkwater, gas en stroom waren niet vanzelfsprekend. Om te telefoneren moest je naar een telefooncel en tv was er niet… Zuinig met alles omgaan kreeg ik dus met de paplepel ingegoten. Maar het bracht mij ook liefde voor de natuur én mijn grootste hobby: vissen!”
Berend woont sinds 2003 in Alkmaar, is getrouwd met Lieke en heeft twee kinderen: Thijmen en Elze.
Contact Berend via: B.de.Groote@amsterdam.nl
Martin Stam, bondgenoot
Martin: ”Vijftig jaar geleden was ik betrokken bij de start van een vooropleiding voor ervaringswerkers in het sociale domein. Dat waren jonge mensen die als vrijwilliger actief waren. Ze runden buurthuizen, organiseerden buurtacties tegen het onveilige verkeer, vingen vluchtelingen op, maakten zich sterk voor homorechten en streden in de vakbond voor een beter jeugdloon.
”Ik hoorde hierover van mijn sociale academiestudenten die hen tegenkwamen tijdens hun stages. Ze vertelden: ‘We ontmoeten daar gedreven jongeren die met minimale middelen voorzieningen overeind houden, zonder tussenkomst van professionals acties voeren en – anders dan wij – de taal van de buurt spreken en door bewoners en lotgenoten erkend worden als een van hen. Ze doen zo veel en zijn geweldig! Ze zorgen voor vakantieactiviteiten voor kinderen uit arme gezinnen, bouwen hutten en verkennen samen de stad, en leren ze onderwijl ook schaken. Ze zorgen er ook voor dat de moeders van die kinderen in steeds fleuriger schoonheid aan hun isolement ontsnappen, door ze in te schakelen bij spelletjes, excursies en koken voor de groep. En ze zorgen er voor dat ouderen met hun aanwezigheid het overspannen ritme van de maatschappij vertragen en samen met de moeders voor een veilige en warme atmosfeer in het buurthuis zorgen. Maar als wij studenten hun vragen: ‘Kom toch bij ons studeren, word ook een sociaal werker!’, dan zeggen ze: ‘Ik heb geen diploma, ik ben van school getrapt, school is niks voor mij.’
“Zo is de vooropleiding ontstaan die ervaringswerkers in acht maanden tijd, twee avonden per week, voorbereidde op het toelatingsexamen van de sociale academie. Langs deze route zijn in veertig jaar tijd honderden ervaringswerkers uiteindelijk sociaal werker geworden.
“Ook nu hebben mensen met ervaringskennis zo’n duwtje nodig. Ook hun gewicht wordt nog onvoldoende naar waarde geschat. Ook zij zijn vaak beter dan professionals op de hoogte van de leefwereld van mensen die aan de kant staan, in isolement leven en waarvan de stem door politiek, bestuur en professionele sociaal werkers niet gehoord of vervormd wordt. Ervaringsdeskundigen leren hun kennis zo in taal en gedrag omzetten dat ze het sociale weefsel van een wijk of groep versterken. Dat doen ze door te zorgen dat de kring van deelnemers groter en de afstand tussen hen kleiner wordt. Ze gaan uit van wat mensen wel kunnen in plaats van wat ze niet kunnen. Zo ontstaat eigenaarschap voor wat nodig is, juist bij hen die jarenlang slecht(s) als klant zijn bejegend (en met klagen, claimen en klooien een uitweg zochten voor hun gekrenkte trots).
“We staan nog maar aan het begin van een beweging die moet leiden tot een gelijkwaardiger rol van ervaringsdeskundigen in het sociale domein, ook uitgedrukt in betaling en rechtspositie. Genoemde kwaliteiten, en nog vele andere, moeten daarvoor veel breder herkend, erkend en verzilverd worden. Daar zet ik me graag voor in.”
Martin werkte jarenlang voor de Hogeschool van Amsterdam als lector ‘Outreachend werken en innoveren’ en helpt nu het ANE verder groeien.
Lees meer over Martins gedachtengoed: “Het kan zoveel mooier, beter en slimmer. Outreachende professionals aan het woord over ervaringskennis”.
Contact Martin via: stammart@gmail.com
Esmeralda van der Naaten, kartrekker en bestuurslid coöperatie ANE
Esmeralda: “Ik ben vanaf het begin fan van het Amsterdams Netwerk Ervaringskennis, omdat het vernieuwend is op veel verschillende manieren. Het wordt stedelijk gedragen en is een bondgenootschap voor en door iedereen die ervaringskennis belangrijk vindt. Dus niet wij – zij denken, maar allemaal gezamenlijk voor een belangrijk doel, daar houd ik van.”
Binnen het ANE is Esmeralda kartrekker van de nieuwe kring Onderzoek. Eerder zette zij zich samen met anderen in voor de kring deskundigheidsbevordering en de coöperatieve ontwikkeling van het netwerk.
“Ik weet dat het niet altijd gemakkelijk is om een (kennis)netwerk te vormen. Veel mensen denken toch al gauw aan organisaties of belangenbehartiging. De vraag hoe je je met iedereen als collectief kunt inzetten voor het benutten van ervaringskennis en -deskundigheid, is een kwestie van dit steeds opnieuw uitvinden met elkaar; hoe doe je dat? Ik vind het leuk om steeds te blijven werken aan de principes die daar bij horen: we doen het van onderop en samen.”
Op dit moment werkt Esmeralda voor het kennisnetwerk van stichting De Omslag. Haar focus ligt op onderzoek, samensturing en zelforganisatie, en het versterken van sociale en solidaire economie door projecten, fondsenwerving en (Europese) samenwerking – als samensturend directeur bestuurder van stichting De Omslag en bij de Vrijwilligersacademie Amsterdam. Van daaruit ontwikkelt zij onder andere het onderzoeksbureau Meetellen.nl en de coöperatie ANE.
Contact Esmeralda via: cooperatieane@gmail.com
André van Vught, kartrekker
André: “Ik was werkzaam bij de gemeente Amsterdam sinds 1997 maar ben sinds een half jaar met pensioen. Als betrokken inwoner van Amsterdam én als ambtenaar altijd bezig geweest met werk, economie, wonen en in het algemeen de sociale basis. Ik ben ervan overtuigd dat een buurt zich van onderen af moet organiseren om sterk te staan in de bestrijding van ongelijkheid, uitsluiting en armoede. Scholing is daarbij voor mij een ‘rode draad’. Voor goed sociaal beleid is de kennis, ervaring en deskundigheid van alle Amsterdammers onmisbaar in deze democratisch aangestuurde gemeente die zegt gelijke kansen voor iedereen te willen bieden. Ik ben daarvan overtuigd!
“Het Amsterdams Netwerk Ervaringsdeskundigheid biedt een goed platform voor het werken aan een echte participatiesamenleving. Als kartrekker ben ik vrijwel vanaf het begin bij ANE betrokken omdat het netwerk een uitgelezen mogelijkheid biedt om burgers, belanghebbenden hun/haar eigen belangen te kunnen laten behartigen.
“Nu heeft vooral Armoede en Bestaanszekerheid de volle maatschappelijke aandacht. Daarom probeer ik in en met de Kring Armoede de maatschappelijke ontwikkelingen bij te houden en te duiden en binnen de Kring een eigen agenda te volgen om het beleid van Amsterdam bij te sturen. En we nemen -als Netwerk- deel aan beleidsonderzoeken (HvA, Vu, UVA, etc.) die aan de basis liggen van (nieuw) beleid. Hoe groter het ANE is, hoe beter dat zal lukken. We kunnen invloed uitoefenen door onze stem te laten horen. Ik probeer mijn steentje bij te dragen door, overal waar maar kan, te pleiten voor een onvoorwaardelijk basisinkomen én voor de inbreng van de direct betrokken Amsterdammer. Daar sta ik voor, daar ga ik voor, anders kan ik net zo goed gaan vissen…”
Contact André via: info@amsterdamsnetwerkervaringskennis.nl
Jamaa Taharrasst, verbinder en versterker
Jamaa leerde het ANE kennen via haar opleiding Ervaringsdeskundigheid in zorg en welzijn aan de Hogeschool van Amsterdam. Tijdens een netwerkbijeenkomst kwam het idee op om een Kring Jongeren op te zetten. Zo begon haar betrokkenheid als ‘verbinder’, zoals ze haar rol liefst omschrijft.
Zelf groeide Jamaa op als ‘Kopp-kind’, een kind van ouders met psychiatrische problemen. Later maakte ze periodes van ziekte en depressie door. Het had problemen in haar latere leven kunnen voorkomen als er in haar jeugd aan preventie was gedaan. De Kring Jongeren van het ANE werd opgezet met de nadruk op preventie, door jonge mensen in contact te brengen met ervaringsdeskundigen die ze wegwijs maken in de wirwar binnen de hulpverlening. Jamaa: “Nu is het systeem zo ingericht dat er pas hulp komt als je in een crisis zit en het te laat kan zijn.” Tijdens de corona-periode zijn de bijeenkomsten van de Kring Jongeren tijdelijk gestopt, maar het is de bedoeling om deze kring verder te gaan uitbouwen met nieuwe mensen.
Op dit moment is Jamaa actief als een van de initiatoren van de nieuwe Kring Naasten en als verbinder en versterker binnen het netwerk: “Binnen het netwerk is er behoefte aan meer verbinding en versterking, bijvoorbeeld op het gebied van ontwikkeling en delen van kennis. Door gelijkwaardigheid van ervaringskennis als kennisbron te waarborgen, zorgen we ervoor dat het systeem de mens dient en niet andersom.”
Over de Kring Naasten vertelt ze: “De Kring Naasten is nog in ontwikkeling. Nu ligt de nadruk op het onzichtbaar zijn, het verschil tussen de inspraak op papier en de praktijk, waar je vaak over het hoofd wordt gezien. Ik hoor als collectieve klacht dat naasten vaak in de overlevingsstand bezig zijn en als mantelzorger bijvoorbeeld in de knel komen met hun werk. Dus zijn we nu aan het inventariseren welke ideeën er zijn, zoals misschien een informatiepunt voor en door naasten.”
Neem contact op met Jamaa: Jamaa@amsterdamsnetwerkervaringskennis.nl
Karin Hanekroot, kartrekker
Karin is onder meer directeur van de Vrijwilligersacademie. Ze zet zich al sinds een jaar of veertig in voor systeemveranderingen van onderop in de hulpverlening.
Met het ANE hoopt zij een gezamenlijke vuist te kunnen maken om ervaringskennis in te zetten als brug voor een gelijkwaardige samenwerking tussen formele en informele zorg. Ze was van het begin af aan betrokken bij de oprichting van het ANE en is een van de kartrekkers van de kring Buurtteams Bondgenoten, die betaalde ervaringsdeskundigen in onder andere de Buurtteams, Ouder- en Kindteams en GGZ bijeenbrengt om ervaringen uit te wisselen. Tegenwoordig staat Karin de andere kartrekkers vooral bij met ondersteuning vanuit haar jarenlange ervaring in zorg en welzijn.
Karin: “Het ANE is bedacht om ervaringskennis stedelijk te bundelen. Er zijn heel veel ervaringsdeskundigen die enorm goed werk verrichten in Amsterdam, maar zij deden dat allemaal versnipperd. Het is fantastisch om een netwerk te vormen met al die verschillende ervaringsdeskundigen zodat ze elkaar kunnen versterken. Doordat ze elkaar beter leren kennen en makkelijker vinden, kunnen we een versnelling maken in de ontwikkeling van ervaringskennis. Ontzettend fijn om zoveel ervaringsdeskundigen en mensen die vanuit herwaardering met ervaringskennis willen werken bij elkaar te zien. Ik geloof heel erg dat daarvan het verschil zou kunnen komen.’’
Vanuit de Vrijwilligersacademie worden regelmatig colleges en opleidingen aangeboden voor mensen die meer willen leren over ervaringskennis.
Neem contact op met Karin via: karin@vrijwilligersacademie.net
Reinier Schippers, kwartiermaker
Eric van der Eerden, voormalig coördinator
Eric: “Van 2022 tot 2024 was ik eerst als kwartiermaker en later als netwerkversterker aan de slag voor het ANE. Ik was verrast over de enorme inzet van heel veel bondgenoten waardoor ervaringskennis beter benut wordt in het bredere sociale domein. We hebben de wind mee, want iedereen begint wel te begrijpen dat zonder ervaringskennis, de noodzakelijke veranderingen om echt te kunnen aansluiten bij de oplossingen die Amsterdammers zelf na willen streven onmogelijk zijn. De noodzaak om elkaar daarbij te steunen is groot, omdat we dat samen moeten doen. Voor die verbinding wil het ANE zorgen, en ik droeg daar graag mijn steentje aan bij.”
Na twee jaar werd het tijd voor een baan waar Eric zijn managerskwaliteiten kon gaan inzetten. Die vond hij bij re-integratiebedrijf Reakt, waar hij verdergaat als manager bedrijfsvoering.